Na de inval van Poetin in Oekraïne in maart 2022 ontstond bij velen de vraag of pacifisme wel zin heeft: Oekraïne heeft toch het recht op zelfverdediging en moedigt vrijwillige overgave (dus Poetin zijn zin geven) het gebruik van geweld niet juist aan?

xxxxx Hier moeten we echter bedenken dat pacifisme op verschillende manieren kan worden gedefinieerd. Sommigen leggen de nadruk op jezelf opofferen en niet terugslaan als je wordt aangevallen. Anderen zijn voortdurend bezig met de schuldvraag en denken, in de geest van Augustinus, dat een oorlog rechtvaardig is als je maar kunt aantonen dat de andere partij, in dit geval dus Poetin, is “begonnen”. Zelf heb ik weinig affiniteit met deze benaderingen. Daarom definieer ik “pacifisme”, letterlijk zoals het woord het aangeeft, als streven naar vrede. Maar hoe doe je dat?

xxxxx Wij hebben in Europa een historie van elkaar uitlokkende grote oorlogen: om maar ergens te beginnen: eerst Lodewijk XIV, als reactie daarop de Franse revolutie en de Napoleontische oorlogen, als reactie daarop de Frans-Duitse oorlog, als reactie daarop de  Eerste Wereldoorlog, als reactie daarop de Tweede Wereldoorlog. De Derde Wereldoorlog zal waarschijnlijk, vanuit de verre toekomst bezien, een reactie blijken te zijn op de Tweede Wereldoorlog. En dan zal ook blijken dat hij had kunnen worden voorkomen. Oorlogen zijn gewelddadige onderdelen van een voortgaand proces (ook als ze ontstaan als een triggerproces, want dan was er een voedingsbodem aanwezig). Daarom kun je over het algemeen niet aangeven wanneer en door wie een oorlog is “begonnen”.

xxxxx Hoe kun je streven naar vrede? Het is cruciaal te beseffen dat oorlog als hij eenmaal is begonnen nauwelijks nog kan worden gestopt. Hij woedt gewoon door totdat, net als bij een brand, het betreffende deel van de werkelijkheid is vernietigd. Daarom moeten we alles op alles zetten om te voorkomen dat een oorlog begint. Wat je niet moet doen is in een soort collectieve heldhaftigheidsroes een oorlog beginnen en wanneer die eenmaal bezig is alles van waarde te vernietigen aan een pacifist vragen hoe het verder moet. Want die heeft al jaren gewaarschuwd dat je niet aan een oorlog moet beginnen omdat die nauwelijks kan worden gestopt.

xxxxx Sta mij toe hier een persoonlijke opmerking te plaatsen. In de tijd van de Koude Oorlog ben ik een boek gaan schrijven over de psychologie van oorlog (in het algemeen). Dit bleek niet uitgeefbaar. In maart 2024, meteen na de bezetting van de Krim door Poetin, heb ik mijn website  http://www.grooteuropa.nl opgezet om, met de beperkte middelen die voor mij beschikbaar zijn, te waarschuwen tegen het gevaar van de machtsdroom van en nieuw imperialistisch Europa. In dezelfde tijd ben ik ook mijn website  http://www.pacifismenu.nl begonnen. De aanduiding “nu” heeft betrekking op díe periode: in die tijd was het nog zonder veel moeite mogelijk een oorlog met Rusland te voorkomen. Toen Poetin op 24 februari 2022 Oekraïne binnentrok veranderde de situatie. Het escalatieproces was begonnen. Het zij zo! Als je alle mogelijkheden om oorlog te voorkomen hebt laten lopen moet je een pacifist niet meer om advies  vragen.