Ieder land heeft zijn eigen historisch en cultureel bepaalde houding tegenover andere landen. Dat geldt ook in militair opzicht: sommige landen gedragen zich meer als haviken, andere meer als duiven. Zo ziet het er naar uit dat in de VS tijdens en na de Tweede Wereldoorlog een havikenmentaliteit is ontstaan. De Amerikanen hebben daar niet bewust voor gekozen: het was een bijna onontkoombare reactie op het hoofdzakelijk uit Europa afkomstige fascisme en communisme. Hoe dat zij, het ziet er naar uit dat deze mentaliteit na het einde van de Koude Oorlog in de VS is blijven hangen.

Een dergelijke havikenmentaliteit is gevaarlijk, ook in vredestijd. Hij leidt er maar al te gauw toe dat men gaat proberen hoe ver men gaan kan. Dit werd tijdens de Koude Oorlog de politiek van “brinkmanship” genoemd. Verstandige mensen dringen dan aan op matiging, want met dergelijke politiek riskeert men verdere escalatie en oorlog. Heel vaak wordt het advies tot matiging met hoongelach weggewuifd.

Maar wanneer de situatie inderdaad escaleert en er een echte, militair uitgevochten oorlog ontstaat en de hele oorlogsmachinerie op gang is gekomen, dan gaat deze onstuitbaar zijn eigen weg en is de tijd dat onderhandelingen nog mogelijk waren verloren gegaan. Op dat moment hebben genoemde verstandige mensen de neiging te zeggen: “Onze taak zit er op. Wij hebben steeds herhaald dat als een oorlog eenmaal is uitgebroken er nauwelijks nog verstandig advies valt te geven. Maar jullie hebben niet geluisterd. Vraag ons dus niet, nu het te laat is, om advies. Als jullie zo graag elkaar de hersen willen inslaan, ga je gang. Vecht maar tot beide partijen uitgeput zijn en hun landen verwoest”.

Desondanks valt er in de periode na het uitbreken van een oorlog nog rationeel te denken. Om eindeloos bloedvergieten te voorkomen zullen de leiders van de strijdende partijen naar de onderhandelingstafel moeten. Om daar succes te kunnen hebben zullen zij een onderhandelaarsmentaliteit moeten bezitten. En het is van groot belang of de landen die hun achterban vormen een havikenmentaliteit bezitten of een vredelievende mentaliteit.